احتمالا درباره بدهکاری‌ها و بستانکاری‌ها شنیده‌اید و می‌دانید که برخی از حسابها را کم و زیاد می‌کنند؛ اما چقدر در مورد آن حسابها می‌دانید؟ بدهکار و بستانکار در حسابداری به چه معناست؟ منظور از بدهکار کردن و بستانکار کردن یک حساب چیست و چرا این موارد در کسب‌وکار شما مهم است؟ در ادامه به سوالات رایج این حوزه پاسخ داده ایم.
بدهکاری و بستانکاری چیست؟
بدهکاری و بستانکاری اصطلاحاتی است که توسط حسابداران و هنگام ثبت معاملات در سوابق حسابداری و معمولا نرم افزار حسابداری استفاده می‌شود. مبلغ موجود در هر معامله باید در یک حساب به عنوان بدهکار (سمت راست حساب) و در حساب دیگر به عنوان بستانکار (سمت چپ حساب) وارد شود. این شیوه ثبت دو طرفه باعث دقیق‌تر بودن سوابق حسابداری و صورت‌های مالی می‌شود.
بیشتر بدانید: حسابداری چیست؟
تعریف بدهکار و بستانکار به زبان ساده
به زبان ساده بدهکار کسی است که باید پولی را به یک حساب واریز کند، در سوی مقابل بستانکار کسی است که مبلغ به حسابش پرداخت می‌شود. بدهی‌ها نشان دهنده پولی است که از طریق یک حساب پرداخت می‌شود و بستانکاری ها نشان دهنده پولی است که به یک حساب پرداخت می‌شود.
بدهی هر دو حساب دارایی و هزینه را افزایش می‌دهد. حساب‌های دارایی در ترازنامه (بیلان چیست؟) و حساب‌های هزینه در صورت سود و زیان می‌آیند. بستانکاری باعث افزایش درآمد حقوق صاحبان سهام می‌شود. حساب درآمد در صورت سود و زیان می‌آید و حقوق صاحبان سهام در ترازنامه.
بدهکار و بستانکار در حسابداری
بدهکار در حسابداری: به سمت راست هر حساب بدهکار گفته می‌شود، گیرنده انتفاع
بستانکار در حسابداری: به سمت چپ هر حساب بستانکار گفته می‌شود، دهنده انتفاع
ماهیت‌های بدهکار و بستانکار در حسابها
همان طور که گفتیم در حسابداری دو طرفه، یک حساب بدهکار و طرف دیگر بستانکار می‌شود. ماهیت حسابها در حسابداری از مفاهیم مهم حسابداری است که قبل از شروع باید به آن مسلط بود. حسابداران اغلب از حساب تی شکل (T)، شکل زیر برای دیدن تاثیر معامله در دو یا چند حساب استفاده می‌کنند.
مفهوم بدهکار و بستانکار در حسابداری
بدهکار کردن یک حساب به معنای وارد کردن مبلغ در سمت راست حساب و بستانکار کردن یک حساب به معنای وارد کردن مبلغ در سمت چپ یک حساب است.
براى ثبت مبلغ در يك حساب بايد نخست بدانید كه اين مبلغ در كدام سمت معادله حسابدارى و ترازنامه منعكس مى‌شود. چون دارایى در سمت راست معادله حسابدارى و ترازنامه قرار مى‌گيرد، بنابراين افزايش در دارایى در سمت راست (بدهكار) و كاهش در دارایى در سمت چپ (بستانكار) حساب ثبت مى‌شود.
وقتی صورتحسابی را پرداخت میکنید، ارزش یک حساب (بدهکاری) کاهش می‌یابد و ارزش حساب دیگر (بستانکاری) افزایش می‌یابد. جدول زیر می‌تواند در درک کامل این موضوع به شما کمک کند.
| افزایش | کاهش | |
|---|---|---|
| دارایی‌ها | بدهی | بستانکاری |
| بدهی‌ها | بستانکاری | بدهی |
| سرمایه | بستانکاری | بدهی |
| درآمد | بستانکاری | بدهی |
| هزینه | بدهی | بستانکاری |
قاعده بدهکار بستانکار کردن
در زیر حساب هایی که ماهیت بدهکاری و بستانکاری را دارند درج کرده ایم:
حساب‌هایی که ماهیت بدهکاری دارند:
- دارایی
- هزینه
- پیش پرداخت
- بهای تمام شده
حساب‌هایی که ماهیت بستانکاری دارند:
- حقوق صاحبان سهام
- درآمد
- بدهی
- پیش دریافت
اگر حسابی ماهیت بدهکاری داشته باشد
در سمت راست افزایش خواهیم داشت و در سمت چپ که ستون بستانکار است کاهش. همچنین شایان ذکر است که حساب دارای ماهیت بدهکار غالبا مانده بدهکار نیز دارد.
اگر حسابی ماهیت بستانکاری داشته باشد
ستون چپ که مربوط به بستانکار است، افزایش خواهد داشت و ستون سمت راست که متعلق به بدهکار است، کاهش می‌یابد.
همچنین در این نوع حساب نیز حساب با ماهیت بستانکار غالبا مانده بستانکار نیز دارد.
تفاوت بدهکار و بستانکار
بدهکار و بستانکار اصطلاحات مالی هستند که در حسابداری و مفاهیم مالی استفاده می‌شوند. این دو مفهوم نشان‌دهنده وضعیت مالی افراد یا شرکت‌ها نسبت به یکدیگر هستند.
| ماهیت بدهکار | ماهیت بستانکار |
|---|---|
| دارایی‌ها | بدهی‌ها |
| هزینه‌ها | سرمایه |
| پیش‌پرداخت‌ها | پیش‌دریافت‌ها |
| برداشت‌ها | درآمد |
| بهای تمام شده |
انواع بدهکاران و بستانکاران
بدهکاری و بستانکاری در حسابداری را می‌توان در دو دسته متفاوت جای داد. این دو دسته عبارت‌اند از:
- بدهکاران تجاری
مشتریان معاملات تجاری به صورت اعتباری را بدهکاران تجاری گویند.
- بدهکاران غیرتجاری
افرادی که با آنها معامله تجاری نداشته‌ایم و فقط بابت ملغ وام یا قرض معامله تجاری به ما بدهکار هستند.
- بستانکاران تجاری
فروشنده‌ها در معاملات تجاری که به صورت اعتباری فعالیت می‌کنند.
- بستانکاران غیر تجاری
افرادی که با آنها معامله تجاری نداشته‌ایم و فقط بابت ملغ وام یا قرض معامله تجاری به آنها بدهکار هستیم.
اعلامیه بدهکار و بستانکار
اعلاميه بدهكار بستانكار، سندي است كه براي انتقال و اصلاح مانده طرف حساب‌هاي سيستم خرید و فروش استفاده مي‌شود. یک نمونه دیگر از آن پرینت بانکی است که از حساب بانکی خود می‌گیریم و مبنای صورت مغایرت بانکی قرار می‌گیرد.
با ثبت اطلاعات اعلاميه بدهكار بستانكار ، موارد و امكانات زير در اختيار شما قرار مي‌گيرد :
- جابجايي و انتقال مانده بين دو حساب مختلف يك طرف حساب .
- جابجايي و انتقال مانده بين دو طرف حساب مختلف .
- صدور سند حسابداري براي اعلاميه بدهكار و بستانكار
همچنین بخوانید: صورت های مالی اساسی در حسابداری
چرا بدهی و بستانکاری مهم است؟
مهم‌ترین مفهومی که هنگام معامله با بدهی و بستانکای باید فهمید این است که کل مبلغ بدهی‌ها باید برابر با کل بستانکاری‌ها در هر معامله باشد. متعادل سازی هر معامله در حسابداری دوبل برای داشتن یک دفتر کل شفاف و دقیق و سلامت مالی تجارت، امری حیاتی است. گرچه ممکن است زمان لازم باشد تا یاد بگیرید کدام حسابها را بدهکار و کدام‌ها را بستانکار کنید.
دارایی ماهیتی بدهکار دارد یعنی اگر افزایش یابد، بدهکار (در سمت راست) و اگر کاهش یابد، بستانکار (در سمت چپ) نوشته می‌شود. بدهی اگر افزایش یابد، بستانکار (در سمت چپ) و اگر کاهش یابد بدهکار (در سمت راست) نوشته می‌شود.
دفترداران و حسابداران از بدهی‌ها و بستانکاری‌ها برای تعادل بخشیدن به هر معامله مالی ثبت شده در دفاتر مالی استفاده می‌کنند. بدهی‌ها و بستانکاری‌ها که در سیستم حسابداری دوبل استفاده می‌شود، به کسب‌وکار اجازه می‌دهد تا در پایان هر دوره زمانی، راحت‌تر دفاتر خود را متعادل کند.
سلام.انتقال بستانکار ب چ معنی هستش
سلام و عرض ادب
وقت تون بخیر
چیزی تحت عنوان انتقال بستانکار توی حسابداری نداریم. امکانش هست یه خرده بیشتر توضیح بدین؟
سلام خسته نباشید خدا قوت.والا یکی از حسابدارای دانشگاه ی مبلغی از من گرفت ک جای من شهریمو پرداخت کنه.ولی ب جای این ک بزنه فیش تایید شده است.ب جاش زده انتقال بستانکاری
پس این یه مورد خاص هست و بهتره که از مسئول دانشگاه پیگیری کنید.
جمع بندی را بر عگس نوشتین
سلام و عرض ادب
خیلی ممنون از تذکر شما. قسمت جمع بندی اصلاح شد.
سلام وقت بخیر
الان اگه مانده یکی از کارمندای شرکت بستانکار مثبت باشه یعنی چی؟
سلام.یعنی همون مبلغی که بستانکار زده از شما طلب داره
با سلام و وقت بخیر
وقتی مانده یکی از کارمندان شرکت مانده بستانکار دارد یعنی مبلغ ذکر شده از شرکت طلبکار می باشد
ممنون از راهنماییتون
سلام
بستانکاری منفی و بستانکاری مثیت یعنی چی ؟
چون توی بعضی گزارشها یا فاکتورها گاها مبلغ بستانکاری عددی منفی هست و گاها عددی مثبت تفاوت این دومورد رو میشه بگین ؟
سلام و عرض ادب
در حسابداری، شخص یا بستانکار هستش یا بدهکار و اینکه بستانکار مثبت یا منفی در حسابداری وجود ندارد.
اگه از نرم افزار حسابداری خاصی استفاده میکنید که توی گزارش ها از مثبت و منفی استفاده میکنه میتونید از پشتیبانی شرکت کمک بگیرید.
سلام بیمه تامین اجتماعی و تسهیلات باید مانده بدهکار داشته باشند یا بدهکار ؟
سلام و عرض ادب.
بیمه تامین اجتماعی زیر مجموعه هزینه حقوق و دستمزد می باشد و با توجه به اینکه هزینه حقوق و دستمزد ماهیتی بدهکار دارد، پس بیمه تامین اجتماعی هم ماهیتی بدهکار دارد.
خدا خیرتون بده عالیه سایتتون
سلام وقت بخیر
در فاکتور های خرید و فروش صادر شده در برنامه پارسیان چه طرف حسابی باید بستانکار یا بدهکار بشه؟ آیا خود شخص یا اسناد دریافتنی پرداختنی یا اشخاص متفرقه؟
سلام. ممنون وقت شما هم بخیر و شادی
در اصول حسابداری، به محض اینکه فاکتور خرید و فروش میزنیم، شخص درگیر می‌شود.
یعنی اگر فاکتور خرید بزنیم شخص بستانکار و اگر فاکتور خرید بزنیم شخص بدهکار می‌شود.